Derin Maarif Eğitim Dergisi
Öğretmen Akademisi Vakfı (ÖRAV), 2008 yılında çıktığı yolculukta bugüne dek 175 bin öğretmen 7 milyonu aşkın öğrenciye ulaştı. “Eğitimde kalitenin arttırılması için, öğretmen desteklerinin sürdürülmesi gerekir” görüşünü benimsediklerini anlatan ÖRAV Genel Müdürü Füsun Çürüksu ile bugüne dek aldıkları yolu, güncel projelerini ve geleceğe dair hedeflerini konuştuk.
Canan GÜLEÇ
ÖRAV fikri nasıl doğdu?
Öğretmen Akademisi Vakfı, 2008 yılında eğitime ve eğitimciye katkı sunmak amacıyla Garanti Bankası’nın liderliğinde kurulan bir vakıf. Henüz dünyada öğretmen niteliği uluslararası kuruluşlarda dahi gündemde değilken, Garanti Bankası yönetimi, sürdürülebilir kalkınmanın en etkili yollarından biri olan “nitelikli eğitim” konusuna odaklandı. Buradan hareketle, Öğretmenin Sınırı Yok Projesi ile ilk beş yıl, 100 bin öğretmene yüz yüze mesleki gelişim eğitimi vermek üzere yola çıktık. İlk beş yılın ardından ise, öğretmenlerimizin talepleri ve dünyadaki eğitim alanındaki gelişmeler doğrultusunda yeni programlar ekleyerek daha çok öğretmenimize ulaştık.
Öğretmen eğitimleri sizce neden önemlidir?
Ülkemizdeki eğitim kalitesini artırmanın öğretmenlerimize sunulacak destekle mümkün olacağına inanıyoruz. OECD’nin 2018 yılı raporuna göre Türkiye’de; eğitime yapılan yatırımların henüz memnun edici düzeyde olmamasıyla beraber nitelikli eğitimciye ayrılan kaynakların da OECD ülkeleri arasında istenilen seviyelere ulaşmadığını görüyoruz. Nitelikli eğitimi geliştirmenin en önemli unsurlarından birinin eğitimcinin niteliğine katkı sunmak olduğunu rahatlıkla söyleyebiliriz. Bu farkındalıkla; odağına öğretmeni alan ilk ve tek sivil toplum kuruluşu olarak Türkiye’de görev yapan öğretmenlerin, eğitim sorumluluğunu üstlenen tüm bireylerin kişisel ve mesleki gelişimlerine destek verecek projeler gerçekleştiriyoruz.
MODELİN BAŞKA BİR ÖRNEĞİ YOK
ÖRAV’ın örnek aldığı yurt dışı uygulamaları var mıdır?
Yola çıktığımız günden bugüne dek, öğretmenlere mesleki ve kişisel gelişim eğitimleri verebilen eğitimciler yetiştirmek üzerine oluşturduğumuz modelin ikinci bir örneği henüz yok. Eğitimleri tasarlama ve gerçekleştirme yöntemimiz ise dünyadaki güncel yetişkin eğitimi ilkeleriyle uyumlu ve güncelliğini sürekli koruyor. Bununla birlikte iyi uygulama örnekleri olan diğer ülkelerdeki eğitim kurumları ve sivil toplum kuruluşları ile de iş birliği yapıyoruz. Örneğin; dünyanın 125 farklı ülkesinde programları uygulanan sivil toplum kuruluşu Aflatoun’un “Sosyal Girişimcilik ve Finansal Okuryazarlık” programının Türkiye’deki yürütücüsü olduk. Aflatoun ile yaptığımız işbirliği kapsamında öğretmenlere “5 Taş Sosyal ve Finansal Liderlik” programımızı ulaştırıyor, onların da yıl boyunca öğrencileriyle gerek derslerinde gerekse ders dışı etkinliklerle programı yürütmelerine mentörlük yapıyoruz. 2016 yılından bu yana sürdürdüğümüz eğitimlerimiz kapsamında bu yıl 18-19 Haziran 2019’da 9 farklı ilde 300 öğretmene eğitim verildi. Bu yıl katılan öğretmenlerimiz 8 bin çocuğun programın kazanımlarından fadalanmasına liderlik edecek.
“STEM Öncüleri” projeniz de yurt dışı ortaklıklarıyla başladı sanırım, değil mi?
“STEM Öncüleri” projesi ise dijital çağın şekillendirdiği yeni dünyada yaşamı yapay zekalarla paylaşacak genç kuşakların, 21. yüzyıl becerileri olan yaratıcılık, iş birliği, iletişim ve eleştirel düşünme becerilerini geliştirmesine yönelik STEM eğitim yaklaşımı çerçevesinde oluşturuldu. Disiplinler arası, sorgulama temelli, çağın becerileri ve öğrenimleri ile çocukları donatan bu eğitim yaklaşımını, kendi tasarladığı bir eğitim programıyla dünyanın bir çok ülkesinde uygulayan, Amerikalı STEM Eğitimcisi Dr. Diana Wehrell-Grabowski ile bir iş birliği yaptık. Programı Türkçeleştirilerek müfredata uygun hale getirdik. Bu yıl itibarıyla Amerika Ankara Büyükelçiliği’nin sunduğu hibeyle Fen Bilimleri, Matematik, Bilişim Teknolojileri, Teknoloji Tasarım ve İngilizce öğretmenlerine yönelik hayata geçirdik. Öğretmenlerimizle birlikte kurguladığımız STEM (Fen, Teknoloji, Mühendislik, Matematik) çalışmalarını teorik ve pratik uygulamalarla da destekliyoruz. STEM ile birlikte öğrencilerin öğrendiklerini daha fazla anlamlandırmasını, dolayısıyla öğrenmenin kalıcı olmasını hedefliyoruz. Öğrencileri merkeze alarak, onların düşünen, uygulayan, deneyimleyen ve yapan taraf olmasına ortam yaratan bir öğrenme modeli sunmaya çalışıyoruz. Ortadoğu Teknik Üniversitesi, MEB, Vilnius Üniversitesi (Litvanya) ve Salerno Üniversitesi (İtalya) ortaklığında bir Erasmus+ projesi olan E-teach’te görev aldık. Projede, öğretmenlerin ders esnasındaki göz hareketleri özel bir gözlükle kaydediliyor. Elde edilen veriler de eğitimciler için geliştirilen ara yüzlerde kullanılıyor. 3 farklı ülkede gerçekleştirilen projede ÖRAV olarak programa katılan öğretmenlerin matematik, Türkçe ve fen bilgisi ders kayıtlarını inceleyerek, sınıf içi etkinliklere ve sınıf yönetimine ilişkin öneriler sunduk.
ÖRAV’DAN MÜLTECİ ÇOCUKLARA ÖZEL PROJE
Mülteci çocuklar için yaptığınız bir uygulama var mıdır?
Mülteci Çocuklar İçin İçermeci Eğitime Doğru (TIEREF) projesi. Bu projeyi İstanbul İl Milli Eğitim Müdürlüğü, Bilgi ve Mesleki Rehberlik Merkezi “ZGURA-M” (Bulgaristan), STEFICON AE (Yunanistan), Catania Üniversitesi (İtalya), Trikala Eğitim Bölge Müdürlüğü (Yunanistan) ve Inspectoratul Scolar Judetean Dolj (Romanya) ortaklığında yürüttük. Avrupa ülkelerindeki “yerli göçmenlerin” eğitim açıklarını kapatmayı amaçlayan bir program bu. Buna yönelik bir dizi farklı politika uygulamaya koyulmuş olsa da bu politikalardaki tutarlılık açık değil. Uygulamaların değerlendirilmesine ve iyi uygulamaların paylaşılmasına ihtiyaç var. Bu kapsamda ortaklığı bulunan tüm kurumlar olarak, öncelikle Avrupa Birliği ve üye ülkelerde uygulanan kapsayıcı eğitim kaynaklarının, araçlarının ve mekanizmalarının sınıflandırabileceği ve değerlendirebileceği bir çevrimiçi değerlendirme metodolojisi geliştireceğiz. Bu projenin günümüz dünyasında oldukça değerli olduğunu belirtmek isterim. Geçtiğimiz yıl uluslararası arenada IBM ile bir proje gerçekleştirdik. IBM’in öğretmenler için küresel ölçekte hayata geçirdiği Teachers TryScience projesine katkıda bulunduk. Öğretmenlere, bilim öğretimine yönelik yeni bakış açıları kazandıracak zengin bir öğrenme ortamı sunan Teachers TryScience ders planlarının, Türkiye’deki okulların ihtiyaç ve standartlarına göre uyarlanmasına destek olduk.
ÖRAV eğitimlerinin tatil dönemi seminerlerinden farkı nedir?
Öncelikle ÖRAV, öğretmenlerin mesleki ve kişisel gelişimi konusunda Türkiye’de 10 yıl önce bir ilki başlattı. Hizmet-içi eğitim kavramını; bir anlatanın ve topluca bir salonda yüzlerce dinleyenin olduğu bir öğrenme anlayışından, yetişkinlerin öğrenme prensiplerine uygun ve de katılan öğretmenlerin eğitim sırasında deneyimlediği her şeyi bilfiil sınıfına taşıyabileceği örnekler içeren bir yaklaşıma taşıdık. ÖRAV olarak, eğitimlerimizi, başvuran okulların talebi ile ve çoğunlukla yıl içinde hafta sonları gerçekleştiriyoruz. Bunun yanında, MEB ile koordineli olarak da seminer döneminde bazı programlarımızı öğretmenlerimizin katılımına açıyoruz. Ayrıca belirtmekte fayda var ki ÖRAV’ın tüm programları Milli Eğitim Bakanlığı’nın MEBBIS sisteminde yer alıyor ve eğitimlerimize katılan öğretmenlerimiz MEB onaylı katılım sertifikası alıyorlar.
175 BİN ÖĞRETMEN, 7 MİLYON ÖĞRENCİ
ÖRAV’a öğretmenlerin katılım şartları nelerdir? Eğitimci öğretmenler ne tür kriterlere göre seçilebiliyor?
Bir resmi okulda görev yapan her öğretmen eğitimlerimize ücretsiz olarak katılabiliyor. Şu anda lojistik sebeplerden bireysel başvuru alamıyoruz ancak okulları aracılığıyla www.orav.org.tr sayfamızdan kolaylıkla başvuruda bulunabilirler. ÖRAV Eğitimcisi olmak için ise; üniversitelerin Eğitim Fakültelerinden mezun olmak, 5 yıl ve üzeri öğretmenlik ve/veya eğitim yöneticiliği deneyimine sahip olmak, eğitim alanında projeler üretmiş, uygulamış, yönetmiş olmak, özgün eğitim içeriği geliştirmek konusunda deneyimli olmak, yetişkin eğitimi konusunda deneyimli olmak gibi kriterler belirliyoruz. Bu kriterler ihtiyaca göre bir takım farklılıklar gösterebiliyor.
Kaç öğretmene ve okula ulaştınız?
Öğretmen Akademisi Vakfı ailesi olarak geliştirdiğimiz tüm eğitim programları ile ülkemizde düşünen, sorgulayan, araştıran çocukların ve gençlerin yetiştiği bir eğitim modelinin uygulanmasına katkıda bulunmayı amaçlıyoruz. Bu ana amaç doğrultusunda geliştirilen ve yaygınlaştırılan eğitim programları kapsamında günümüze kadar 81 ilde gerçekleştirilen eğitimlerle yaklaşık 175 bin öğretmene ulaşıldı. ÖRAV eğitimlerini almış öğretmenlerimizin ulaştığı öğrenci sayısı ise yaklaşık 7 milyon.
Bu yıl ÖRAV’ın devam eden projeleri nelerdir?
Vakfımız ABD Ankara Büyükelçiliği desteğiyle hayata geçirdiği STEM Öncüleri Projesi kapsamında öğretmen eğitimlerine devam ediyor. Türkiye genelinde Van, Sivas, Hatay, Uşak ve Zonguldak olmak üzere toplam 5 ilde teorik altyapının yanında uygulama süreçlerine yer verdik. Projenin daha geniş alana yayılması için önümüzdeki senelerde de çalışmalarımızı sürdüreceğiz. 5 Taş Programı’nın 2019 – 2020 eğitim öğretim dönemi takvimi doğrultusunda eğitimler; Adana, Balıkesir, Bursa, Eskişehir, Gaziantep, Isparta, Denizli, Mersin, Samsun’da düzenlendi. Programa, Türkiye’nin onlarca farklı okulundan gönüllü olarak katılacak eğitmenler; kazanımlarını, yeni eğitim öğretim döneminde kendi sınıflarında uygulayacak. Devam eden projelerimizden bir diğeri ise, İl ve İlçe Milli Eğitim Müdürlüklerimizin iş birliğinde yürüttüğümüz EYGEP Eğitim Yöneticisi Geliştirme Programımız. Programın özü, ülkemizdeki öğrenme yaşantısının en önemli paydaşları olan yöneticilerimizin, okul kültürünü kuvvetlendirme, öğretmenlerinin gelişimine destek olmalarına katkı sunacak liderlik becerilerini geliştirme ve çocukların yüksek yararlarına katkılarını en üst düzeye ulaştırma çabalarını desteklemek.
“Öğretmenin Kimyası” uzun soluklu projelerinizden biri, detaylarını anlatır mısınız?
Dow Türkiye ile birlikte yürüttüğümüz “Öğretmenin Kimyası” projesi, fen okuryazarlığında 33 OECD ülkesi (Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü) sıralamasında alt sıralarda yer alan Türkiye’de öğrencilerin, fen ve kimya branşlarına olan ilgilerinin yükseltilmesi amacıyla 2013 yılında başladıı. Kimya öğretmenlerinin, fen ve kimya eğitimi yöntemlerini uygulayarak öğrenecekleri ve okullarına döndüklerinde bu yöntemleri sınıflarında kullanabilecekleri bir eğitim projesi olarak hazırlanan “Öğretmenin Kimyası” ile fen, teknoloji, mühendislik ve matematik alanlarına (STEM) ilginin artırılmasını hedefliyoruz. Başladığımız günden bu yana Türkiye’nin 16 farklı ilinde 820 kimya ve fen bilgisi öğretmenine ulaşan “Öğretmenin Kimyası”, öğretmenlerimizin farklı yöntem ve tekniklerle tanışmasına ek olarak; sorgulama temelli eğitim yaklaşımı konusunda farkındalığının artırılmasını hedefliyoruz. 2019 yılında da proje ile farklı illerden öğretmenlere eğitimler verilmeye devam edilecek.
Çocuğun yaratıcılığına dokunan projelerinizi anlatır mısınız?
Adel Kalemcilik’in 2012 yılında kurumsal sosyal sorumluluk projesi olarak başlattığı Faber- Castell ‘’Yaratıcı Çocuk, Yaratıcı Beyin’’ programına 2015 yılı itibarıyla dahil olduk. Program çerçevesinde; anasınıfı, sınıf ve resim öğretmenlerine hazırlanan eğitim programı ile çocukların yaratıcılıklarının harekete geçirilmesi amaçlıyoruz. Bu doğrultuda öğretmenlerin de kendi yaratıcılık potansiyellerinin farkına varmaları, sınıflarında yaratıcı ve inovatif yöntemler kullanarak, öğrencilerine bu becerileri kazandırmalarını hedefliyoruz. 2015 – 2018 yılları arasında program aracılığıyla yaklaşık 6000 eğitimciye atölye düzenledik. Bu yıl ise, 1000 eğitimciye daha ulaşılması hedefiyle devam ediyoruz. Projemizle bu yıl odaklandığımız iller; Adana, Bursa, Denizli, Eskişehir, Gaziantep, Kayseri, Konya, Ordu, Samsun ve Şanlıurfa.
HEM YÜZ YÜZE HEM DE SANAL SEMİNERLER SÜRÜYOR
Yüz yüze eğitimler dışında öğretmenler için düzenlediğiniz başka ne tür çalışmalar yapıyorsunuz?
Yüz yüze eğitimin yanı sıra sanal bir platform olan eKampüs’ü kurduk. Proje kapsamında yüz yüze eğitimlerini tamamlayan öğretmenlerimiz, kullanıcı adı ve şifresi ile eğitimlerine ve paylaşımlarına eKampüs’te devam ediyorlar. 4 Şubat 2019 itibarıyla yenilenen eKampüs; yeni ara yüzü, gelişmiş teknolojik altyapısı ve güncel içerikleriyle eğitimciler için önemli bir kaynak olma niteliği taşıyor. Platform, eğitimcilerin mesleki ve kişisel gelişimlerine katkı sunacak kaliteli eğitim içeriklerine ulaşmasına ve meslektaşlar arası bilgi paylaşımına ortam sağlıyor. Öğretmenlerimiz tarafından da hızla kullanılmaya başlanmasını ve sisteme dahil olan öğretmen sayımızın her gün artmasını memnuniyetle karşılıyoruz.
Yaygın eğitimleriniz ve projelerimiz dışında başka etkinlikleriniz var mı?
3 senedir düzenlediğimiz “ÖRAV Sohbetleri” etkinliği ile katılımcı öğretmenleri, farklı sektörlerden; meslekleri, hobileri, tutku ve azimleriyle kendilerini ileriye taşımayı başarmış kişilerle buluşturmayı amaçlıyoruz. Bu sohbetlerle katılımcı öğretmenlerin farklı vizyonlarla tanışmasına, etkinlik sonunda kendi hayatlarına ilham verecek, onları motive edecek kazanımlarla ayrılmalarına ortam sağlamayı hedefliyoruz. Bu yıl sömestre tatilinde, 4. kez gerçekleştirdiğimiz Yarıyıl Atölyeleri kapsamında İstanbul Eminönü’nde bulunan genel merkezinde 18 farklı atölyeye ev sahipliği yaptık. Yaratıcı yazmadan, travmatik deneyimleri olan öğrencilerle çalışma eğitimine, dijital araçlarla zenginleştirilmiş matematikten, şehirde yaban hayatı korumaya kadar zengin içerikler sunan atölyelere öğretmenlerimizin katılımı oldukça memnun ediciydi. Öğretmenler Günü kapsamında Kasım ayında düzenlediğimiz Eğitim Şenliğimizi, her yıl farklı bir ilde gerçekleştiriyoruz. Eğitim Şenliğimiz katılımcılara; ÖRAV Eğitimlerinden bir kaç modülün deneyimlenmesi, eğitim camiasından kıymetli konukların sunumları, paylaşımları, ritim, spontane tiyatro gibi eğlenceli aktivitelere katılma ortamı sağlıyor.
ÖRAV’a katılan öğretmenlerin aldıkları eğitimleri sınıfında uyguladığı, projelere dönüştürdüğü süreçleri de takip ediyor musunuz? Öğretmenlerde nasıl bir gelişim süreci gözlemlenebiliyor?
Tüm programlarımızın İzleme & Değerlendirme çalışmaları oluşturuyoruz. Programın kazanımına göre değişkenlik gösteren araçlar kullanıyoruz. Bazı programlarımızla farkındalık yaratmayı hedeflerken, bazılarıyla değişimi hedefliyoruz. . Bu kapsamda programlara katılan öğretmenlerin farklı alanlardaki ihtiyacını ve öğretmenler üzerindeki etkisini tespit ediyoruz. Tespitlerimiz ışığında konuya olan ilgideki artış, yeni bilgi ve beceriler kazanma, güncel bir içerik sunulması ve ihtiyaca yönelik konular içerme gibi kriterlerle gelişim sürecini gözlemliyoruz.
ÖRAV’IN YÜZÜ DAİMA GELECEĞE DÖNÜK
Geleceğe dair ÖRAV’ın hedeflerini anlatır mısınız?
Ülkemizin eğitim ihtiyaçları doğrultusunda oluşturulan yeni vizyona paralel şekilde yürüttüğümüz tüm faaliyetlerimizi, aynı kararlılıkla gelecekte de sürdüreceğiz. Öğretmenlerimizle yürüttüğümüz anketlerden elde ettiğimiz ihtiyaç analizleri doğrultusunda yeni programlar geliştirmeye, daha çok öğretmenimize ulaşmaya çalışacağız. Öğretmen Akademisi Vakfı olarak, Türkiye’nin eğitim ekosisteminin gelişimine destek olacak ve gerekli görülen tüm adımları atmaya devam edeceğiz. Bu bilinçle öğretmenlerimizin ve eğitim alanında faaliyet gösteren kurum ve kuruluşların Vakfımıza duydukları güvene layık olma çabamızı sürdürmek için özverili bir şekilde çalışmalarımıza devam etmeyi ve öğretmenlerimizin hak ettiği saygın konuma ulaşması adına elimizden gelen katkıyı sunmayı hedefliyoruz.
ÖRAV bünyesine henüz dahil olmayan öğretmenlerimiz için yaz döneminde yeni eğitim yılına hazırlanmaları adına tavsiyeleriniz var mıdır?
Öğretmenlerimize bol dinlenmeli bir tatil dilerken, şu soruları kendilerine sormalarını tavsiye ediyoruz. Bu yıl okulumda, sınıfımda neleri başardım? Kendimi yaptığım hangi çalışmalar için kutluyorum? Gelecek okul yılında, neyi bu yıl yaptığımdan farklı yapsaydım hedeflerime daha çok yaklaşırdım? Öğretmenlerimiz bu soruların cevaplarını düşünürken dilerlerse online eğitim portalımız eKampus’e www.ekampus.orav.org.tr adresinden kayıt olabilir, eMobil uygulamasını indirerek eğitim içeriklerimize diledikleri yer ve zamanda erişebilirler. eKampüs’ün içeriğine değinecek olursak; Akış ve Ritmin Sürekliliği, Kurallar ve Uygulama Adımları, Olumlu Davranışların Pekiştirilmesi, Sorun Davranışların Yönetimi, Etkili Soru Sorma Becerileri eğitimlerinin yanı sıra Eğiticinin Eğitimi, Bir Etiketleme Sanatı: Kişisel İmaj, Değişim Yönetimi Eğitimleri, Beden Dili, Yazılı İletişim Teknikleri Eğitimi, Duygusal Zeka, Geri Bildirim Verme, Telefonda İletişim, Keyif Veren Sunum, Kurumsal Profesyonellik, Mentorluk, Motivasyon Eğitimi, Motivasyon Yönetimi, Murat Toktamışoğlu ile Başarının Kodları, Müzakere Becerileri, Takım Çalışmasını Geliştirme, İnsan Sarrafı, Zor İnsanlarla Başa Çıkma, Yaratıcı Düşünme ve İnovasyon da platformda bulunan eğitimler arasında yer alıyor.
BURSA’DA 5 TAŞ BULUŞMASI
ÖRAV bu yıl Bursa’da da “5 Taş” projesi ile uygulayıcıları ile buluştu. ÖRAV eğitmenleri Özgür Öğüt ve Saffet Kaya 2 gün boyunca Bursa’lı ÖRAV destekçisi öğretmenlerle bir araya geldi. Bu eğitimde öğretmenlerin sosyal ve finansal okuryazarlık konusunda bilgilerinin artırılması ve çocuk merkezli yaklaşımla aktif öğrenme yöntemlerini kullanarak bu becerileri öğrencilere de kazandırmaları hedefleniyor. 5 Taş Sosyal ve Finansal Liderlik programının kaynak ve kılavuz kitap içerikleri, Öğretmen Akademisi Vakfı tarafından, Hollanda merkezli Aflatoun: Çocuğun Sosyal ve Finansal Girişimi programından uyarlandı. Türkiye’de programın uygulanması 2015 yılından beri Öğretmen Akademisi Vakfı ve Aflatoun International’ın işbirliği ile gerçekleşiyor.
“Gerçeği Kurgudan Ayır, Keşfet, Düşün, Araştır, Harekete Geç” sloganıyla sınıf düzeylerine göre hazırlanmış kılavuz kitapları ve öğretmen kaynak kitabıyla öğretmenler çeşitli aktif öğrenme yöntem ve teknikleriyle destekleniyor. Programdaki etkinlikler kazanımlarla ilişkilendirilerek ders içinde kullanılacağı gibi, çalışmalar kulüp etkinliği olarak da planlanabilir.
