Derin Maarif Eğitim Dergisi
En başta “Drama ve yaratıcı drama nedir?” sorusu ile başlayabiliriz. Ve bu ikisi arasındaki farktan bahsetmek gerekir. İki terim aynı gibi görünse de ikisi arasında farklılıklar vardır ve birbirleri ile çok fazla karıştırılır.
Drama Eski Yunancada “oynamak”, “bir şey yapmak” anlamına gelen “Dran” kelimesinden türetilmiştir.
Drama; bir durumdur, yapmak, etmek, eylemek anlamına gelir. Tiyatroya yakın bir terimdir. Dramanın çeşitleri arasında psikodrama, sosyodrama, yaratıcı drama ve eğitici dramadır. Drama ve yaratıcı drama farklı terimlerdir.
Yaratıcı drama; bir grubu oluşturan üyelerin yaşama deneyimlerinden yola çıkarak, bir amacın, düşüncenin doğaçlama, rol oynama (rol alma) gibi tekniklerden yararlanarak, canlandırılmasıdır. Yaratıcı drama yazılı bir metne sahip değildir ve sahneleme zorunluluğu ve kaygısı olmadığı için bu ismi almıştır. Yaratıcı dramanın bir uygulaması ve bir süreci vardır.
Yaratıcı dramadan bahsederken hiç şüphesiz ki İnci San’dan bahsetmek gerekir. Yaratıcı dramanın bir eğitim metodu olarak okullarda uygulamaya girmesi için uzun yıllar mücadele vermiştir. Birçok eğitim, makeale, panel ve kitapları vardır.
Prof. Dr. İnci San “Doğaçlama ve role bürünme gibi tiyatro ya da drama tekniklerinden yararlanılan bir grup içindeki bireylerin; bir yaşantı, olay, fikir, eğitim ünitesi, soyut kavram ya da davranışı eski bilişsel örüntülerin yeniden düzenlenmesi yoluyla gözlem, deneyim, duygu ve yaşantıların gözden geçirildiği ‘oyunsu’ süreçlerde anlamlandırılması, canlandırılmasıdır.” (San, 1996: 3)
Yaratıcı drama eğitim süreçlerine dahil edildiğinde kalıcı öğrenmenin kapılarını açar. Yaratıcı drama bütün duyu ve duygulara hitap ettiği için kalıcı izler bırakıyor. Öğrenmede ne kadar duyu organları kullanılırsa o kadar çok kalıcı bilgi elde edilebiliyor. Bilimsel araştırmalar insanların hem yapıp hem de anlattıkları bir şeyin %90’ını hatırladıklarını ortaya koymuşlardır. Klasik öğrenmede ezbere dayalı bir eğitim varken, yaratıcı drama bu eğitim modeli ile gücünü birleştirerek öğrenciye yaşayarak, deneyimleyerek öğretiyor. Ve bu sayede öğrendiklerinin daha kalıcı olmasını sağlıyor.
Yaratıcı dramanın iletişim becerilerini geliştirir. Dört temel dil becerisini ( konuşma, dinleme, okuma, yazma ) kazandırır, dilin kullanım alanlarını ve kalitesini zenginleştirir. Kendine güven duyma, karar verme becerilerinin gelişmesini sağlar. Duygunun sağlıklı bir şekilde boşalımından yararlanmayı sağlar. Hissettikleri öfke, korku, kaygı, kıskançlık, dargınlık gibi duygularını bu temaların ifade edildiği oyunlarda rol alarak boşaltabilir ve gerilimden kurtulabilirler. Gerçek hayatta karşılaşabileceği durumları yaratıcı drama esnasında hata yapma korkusu olmaksızın yeni davranışlar geliştirir. Çocuğun eleştirel düşünme yeteneğinin gelişmesine katkıda bulunur. Böylece çocukta olay, olgu ve kavramları bir mantık süzgecinden geçirme yeteneği oluşur ve kendisine sunulan her şeyi olduğu gibi kabullenmeden araştırıcı olmaya yönelir. Kendini ifade edebilme yeteneği kazandırır.
Yaratıcı drama insanlığı yaratıcılığa yöneltir. Eylem ve ona dayalı olarak oyunlar kurma ve bu oyunları ufak senaryoları yazma ve doğaçlama ile birlikte grupla deneyimletir. Yaratıcılık ve farkındalık çok önemlidir.
Yaratıcı dramanın kendi yapısında bazı aşamaları vardır. Bu aşamalar Isınma, Oyun, Etkinlik, Oluşum ve Değerlendirmedir.
Yaratıcı dramanın aşamalarından olan Oluşum aşaması çok önemlidir. Bu aşama doğaçlamaya bağlı olarak gelişen bir aşamadır.
Oluşum aşamasında bir sanat ürünü taslağı (resim, şiir, öykü, karikatür vb.) ortaya çıkabilir. Ortaya çıkan ürün ne olursa olsun, her şeyin kabul gördüğü ve onaylandığı bir süreç yaşanacağı için çocuğun mutlu olacağı sonuçlar elde edilecektir.
Çocuk yaratıcılığı geliştikçe kendini daha iyi ifade edebilir…